Öz Güven Eksikliğinin Nedenleri ve Etkileri

BANDURA ÖZ GÜVEN ÖLÇEĞİ

Öz-Güven Ölçeği, Albert Bandura tarafından geliştirilmiştir. Bu ölçek genel olarak kişinin öz güveninin ölçmek için kullanılmaktadır. Bu ölçek 33 sorudan oluşmaktadır ve kişilerin genel olarak kendi yetenek ve becerilerine olan inancını ölçmeye yönelik sorular içermektedir. Bu ölçek Akın, A. tarafından 2007 Bandura’nın çalışmaları kaynak alınarak yılında geliştirilmiştir. Test yaklaşık 15 dakika sürmektedir.

 Öz Güven Ölçeği, uzun bir geçmişe sahiptir ve birçok çalışma tarafından kullanılmıştır. Bu nedenle ölçeğin genel geçerlik ve güvenirlik açısından kabul edilebilir bir performansa sahip olduğu söylenebilir. Ancak, ölçeği kullanmadan önce, özellikle özel bir araştırma veya uygulama bağlamında, ölçeğin geçerlik ve güvenirlik özelliklerini göz önünde bulundurmanız ve uygun bir şekilde uygulamanız önemlidir. Ölçek tanı koymak için yeterli değildir. Bir tanı koyulması için mutlaka bir sağlık uzmanına başvurmanız gerekmektedir.

 

ÖZ GÜVENSİZLİK BELİRTİLERİ

Özgüvensizlik; bir kişinin yetenekleri, değeri ve başarısı hakkında olumsuz değerlendirmeler yapması durumudur. Özgüvensizlik belirtileri kişiden kişiye değişebilmektedir ancak genel olarak şu belirtilerden bir ya da birkaç tanesi kendini gösterebilmektedir.

 

-Kendi yeteneklerine inanamama: Öz güveni düşük insanlar genellikle kendi yeteneklerine olan inançlarını kaybederler. Bir görevi başarma konusunda şüpheci yaklaşırlar ve başarısızlık korkusu nedeniyle yeni işlere ve durumlara girmeye çekinirler.

-Toplumsal İzolasyon: Özgüvensizlik, sosyal etkileşimlerden kaçınmaya neden olabilmektedir. Bu kişiler kendilerini eleştirirler ve negatif içsel konuşmalar gerçekleştirebilirler hatta başkaları tarafından kabul edilmeyeceklerini düşünebilirler.

-Risk Almaktan Kaçınma: Özgüvensizlik, riski ve yeni fırsatları denemekten kaçınmayı teşvik edebilir. Bu durumda kişisel performansın düşmesine neden olabilir.

-Sosyal Kaygı: Sosyal etkileşimler sırasında özgüvensiz bireylerde artan kaygı görülebilir. Toplum içinde olmak veya başkalarıyla iletişim kurmak endişe ve stres yaratabilir.

-Mükemmeliyetçilik: Bazı özgüvensiz insanlar, her şeyin mükemmel olması gerektiği inancına sahip olabilirler ve bu nedenle kendilerine sürekli olarak yüksek standartlar koyma eğiliminde olurlar.

-Düşük Kendine Saygı: Kendine saygı eksikliği, özgüvensizlikle ilişkilendirilen bir diğer belirtidir. Kişi, kendini değersiz hisseder ve kendi ihtiyaçlarını ihmal edebilir.

-Sürekli Endişe ve Stres: Özgüvensizlik, sürekli endişe ve stres kaynağı olabilir. Kişi, başkalarının onu reddedeceği veya başarısız olacağı korkusuyla yaşayabilir.

-İş Performansında Sorunlar: Özgüvensizlik, iş performansını etkileyebilir. İş yerindeki görevleri yerine getirme yeteneği üzerinde olumsuz bir etki yapabilir ve iş yerinde yetersizlik hissine neden olabilir.

-Kişisel Hedeflerden Kaçınma: Kendi hedeflerini erteleyebilirler veya ulaşılabilir hedefler koymaktan kaçınabilirler. Bu nedenle kişisel ve mesleki gelişimleri sınırlanabilir.

-Eleştirilere Aşırı Hassasiyet: Eleştirileri aşırı derecede kişisel olarak alabilirler ve bu eleştirilere aşırı duyarlılık gösterebilirler.

 

ÖZ GÜVENSİZLİK NEDENLERİ

Özgüvensizlik, karmaşık bir psikolojik süreçten kaynaklanan birçok nedenle ilişkilendirilebilir. Bu nedenler kişiden kişiye farklılık gösterilebilmektedir. Bazı nedenler şunlardır;

-Olumsuz Deneyimler: Kişinin geçmişteki olumsuz deneyimleri özellikle çocukluk dönemindeki travmatik olaylar veya sürekli eleştirilere maruz kalması, özgüvensizliğin temel nedenlerinden biri olabilmektedir.

-Eleştiriler ve Reddedilme: Sürekli eleştirilere veya reddedilmelere maruz kalmak kişinin özgüvenini sarsabilir. Bu tür durumlarda kişinin kendi yeteneklerine ve değerine olan inancını zayıflatabilir.

-Aile ve Çocukluk Deneyimleri: Aile içi dinamikler ve aile üyelerinin tavırları, bir kişinin özgüven oluşumunu etkileyebilmektedir. Olumsuz veya eleştirel bir aile ortamı, çocuğun kendine güvenini sarsabilmektedir.

-Perfeksiyonizm: Kendilerine mükemmel sonuçlar ve standartlar koymak, bu standartları sürekli olarak karşılayamama korkusu özgüvensizliğe yol açabilir. Kişi, her şeyin mükemmel olması gerektiği inancını taşıyabilir.

-Sosyal Karşılaştırma: Başkalarıyla sürekli karşılaştırma yapmak kişinin özgüvenini zayıflatabilmektedir. Kişiler yeteneklerini başkalarıyla kıyaslayarak kendilerini yetersiz hissedebilirler.

-Başarısızlık Deneyimleri: Tekrarlayan başarısızlık deneyimleri, kişinin kendi yeteneklerine ve potansiyeline olan inancını zayıflatabilmektedir. Özellikle erken yaşlardaki bu tür deneyimler özgüvensizliğin köklerini oluşturabilir.

-Sosyal Baskı ve Toplumsal Beklentiler: Toplumsal normlar ve beklentiler, kişinin kendini değerli hissetmesini zorlaştırabilmektedir. Toplumun belirlediği ideallere uymak için sürekli baskı altında olma durumu özgüvensizliği artırabilir.

-Kendi İçsel Olumsuz İnançları: Bireyler, kendi yetenekleri ve değerleri hakkında olumsuz içsel inançlar geliştirebilirler. Bu inançlar, kendilerini sürekli olarak eleştirmelerine ve kendilerini yetersiz hissetmelerine yol açabilir.

-Psikolojik Faktörler: Özgüvensizlik, bazı psikolojik koşulların (örneğin, depresyon, anksiyete) bir sonucu olarak ortaya çıkabilmekte veya bu koşullarla birlikte görülmektedir.