Sosyal Fobinin Nedenleri ve Etkileri
Liebowitz Sosyal Fobi Ölçeği
Liebowitz Sosyal Fobi Ölçeği, Dr. Michael R. Liebowitz tarafından geliştirilmiştir. Dr. Liebowitz, bir psikiyatristtir ve sosyal anksiyete bozukluğu (sosyal fobi) alanında önemli bir uzmandır. Bu ölçek, sosyal anksiyete bozukluğunu değerlendirmek amacıyla 1987 yılında geliştirilmiştir. 48 sorudan oluşmaktadır.
Ölçeğin geçerliliği, genellikle bilimsel çalışmalarla ve klinik uygulamalarla desteklenir. Bu nedenle, bir uzman tarafından uygun şekilde uygulandığında ve sonuçlar yeterince dikkate alındığında, Liebowitz Sosyal Fobi Ölçeği, sosyal anksiyete bozukluğunu değerlendirmek için güvenilir bir araç olarak kabul edilir. Ancak bu tür bir ölçeğin sonuçları her zaman bir uzman tarafından yorumlanmalı ve teşhis koymak için tek başına kullanılmamalıdır. Sosyal anksiyete bozukluğu veya herhangi bir psikolojik rahatsızlık teşhisi, bir uzman tarafından tam bir klinik değerlendirme sonucunda konulmalıdır.
SOSYAL FOBİ BELİRTİLERİ
Sosyal fobi veya sosyal anksiyete bozukluğu, sosyal durumlarla ilişkili yoğun kaygı ve rahatsızlık duyguları ile ilişkilidir. Sosyal fobi, kişinin günlük yaşamını ve sosyal ilişkilerini olumsuz etkileyebilecek ciddi bir psikolojik rahatsızlıktır. Bu bozukluğun belirtileri arasında şunlar bulunmaktadır:
-Yoğun Kaygı: Sosyal fobi belirtileri arasında en belirgin olanı, sosyal durumlarda yoğun kaygı ve endişe duygularıdır. Kişiler, başkaları tarafından eleştirilme, küçük düşürülme veya reddedilme korkusu yaşar.
-Kaçınma Davranışları: Sosyal fobi olan kişiler, sosyal durumlardan kaçınma eğilimindedirler. Örneğin, kalabalık yerlere gitmekten veya topluluk önünde konuşma yapmaktan kaçınabilirler.
-Fiziksel Belirtiler: Sosyal fobi belirtileri arasında titreme, terleme, kızarma, mide rahatsızlıkları, çarpıntı gibi fiziksel belirtiler de bulunabilir.
-Sürekli Endişe: Sosyal fobi olan kişiler, sosyal etkileşimler öncesinde uzun süreli endişe yaşayabilirler ve bu endişe normal sosyal aktivitelerini kısıtlayabilir.
-Kendi Kendine Eleştirme: Sosyal fobi belirtileri genellikle kişinin kendini sürekli olarak eleştirmesiyle ilişkilendirilir. Kişi kendi davranışlarını, görünüşünü veya konuşmasını sürekli olarak sorgular.
-Fiziksel Durum Değişiklikleri: Sosyal fobi sırasında, kişinin kalp atışları hızlanabilir, solunumu hızlanabilir ve kas gerginliği artabilir.
-Sosyal İzolasyon: Sosyal fobi olan kişiler, sosyal aktivitelerden kaçındıkça sosyal izolasyona girebilirler, bu da kişisel ilişkileri olumsuz etkileyebilir.
SOSYAL FOBİNİN NEDENLERİ
Sosyal fobi, birçok etkenin bir araya gelmesi sonucu ortaya çıkabilen bir durumdur ve her bireyde farklı nedenlere dayanabilir. Sosyal fobi veya sosyal anksiyete bozukluğunun tam nedeni kesin olarak bilinmemekle birlikte bu durumun birkaç olası nedeni ve risk faktörü vardır. Sosyal fobiye yol açabilecek potansiyel etkenler şunlar olabilir:
-Genetik Faktörler: Aile geçmişi, sosyal fobi riskini artırabilir. Aile üyelerinde sosyal anksiyete bozukluğu olan kişilerde bu rahatsızlığı geliştirme olasılığı daha yüksektir.
-Beyin Kimyası: Beyindeki kimyasal dengesizlikler veya nörotransmitterlerdeki sorunlar, sosyal fobi riskini artırabilir. Özellikle serotonin düzeylerindeki düzensizlikler sosyal anksiyete ile ilişkilendirilmiştir.
-Çocukluk Deneyimleri: Travmatik veya olumsuz sosyal deneyimler, çocukluk dönemindeki zorlu deneyimler, kişinin sosyal fobi geliştirme riskini artırabilir.
-Sosyal Öğrenme: Aile veya çevre tarafından sosyal olarak utandırıcı veya eleştirici bir şekilde yetiştirilme, kişinin sosyal fobi geliştirme olasılığını artırabilir.
-Biyolojik Faktörler: Bazı araştırmalar, sosyal fobiye neden olan biyolojik faktörlerin varlığını işaret eder. Bu faktörler arasında sinir sistemi reaktivitesi ve beyin yapısındaki farklılıklar bulunabilir.
-Kimlik ve Kendine Güven: Zayıf özsaygı, düşük özsaygı veya kendine güven eksikliği, sosyal fobi gelişme riskini artırabilir.
-Sosyal İzolasyon: Çocukluk veya gençlik dönemindeki sosyal izolasyon, sosyal becerilerin gelişimini olumsuz etkileyebilir ve sosyal fobi riskini artırabilir.