Halide Edib Adıvar: Handan

Halide Edib Adıvar - Handan Romanı

Yazar Hakkında

Halide Edib Adıvar (1884-1964), Türk edebiyatının ve Cumhuriyet dönemi düşünce hayatının önemli isimlerinden biridir. Halide Adıvar; Türk yazar, siyasetçi, akademisyen ve öğretmendir. Halide Onbaşı olarak da tanınır. (Sivil görev yapmasına rağmen rütbe alarak savaş kahramanı sayıldı.)

İstanbul'da doğan Halide Edib, iyi bir eğitim alarak Batı ve Doğu kültürlerini harmanladı. Özellikle kadın hakları, eğitim reformu ve toplumsal adalet gibi konularda fark yaratmış bir aydındır. Kurtuluş Savaşı süresince aktif bir rol oynadı ve Çankaya mitinglerinde etkili konuşmalara imza attı.

Yazar birçok romanında sosyal meseleleri, bireysel çatışmalı öyküleri ve psikolojik derinlikleri birleştirerek sunmuştur. En bilinen eserleri arasında Ateşten Gömlek, Sinekli Bakkal ve Handan yer alır.

Halide Edib Adıvar - Handan Romanı

Handan: Romanın Özeti

Handan, Halide Edib'in 1912 yılında kaleme aldığı ve mektup formatında yazılmış bir romandır. Romanın ana karakteri olan Handan, kuzeni Neriman ve Neriman'ın eşi Refik Cemal ile olan ilişkilerini merkeze alarak kısa ancak trajik ömrünü gözler önüne serer.

Handan, geçmişinde Nazım adında sosyalist bir adamı sevmiş ancak onun ideallerini kendisine tercih edeceğini düşünerek evlenme teklifini reddetmiştir. Nazım'ın bu reddediliş sonrası intihar etmesi, Handan'ı derinden etkiler. Suçluluk duygusuyla yaşadığı bu travma, hayatı boyunca peşini bırakmaz.

Handan, zoraki bir karar vererek evlendiği kocası Hüsnü Paşa'nın baskıcı ve ilgisiz tutumlarına rağmen evliliğini sürdürmeye çalışır. Ancak bu evlilik, Handan'ın ruhsal çöküşünü hızlandırır. Hüsnü Paşa'nın sadakatsizliği ve umursamazlığı, Handan'ın mutsuzluğunu derinleştirir. Bu derinlik onu ciddi bir hastalığa kadar sürükler.

Handan'ın en yakın dostu Neriman ve onun kocası Refik Cemal, Handan'ı bu zor dönemde yalnız bırakmaz. Onların sayesinde giderek iyileşir. Ancak bu destek, Refik Cemal ile Handan arasında yasak bir aşkın filizlenmesine neden olur. Handan, canından çok sevdiği Neriman'ın kocasına duyduğu bu aşktan dolayı büyük bir vicdan azabı çeker.

Roman, Handan'ın bu çelişkili ve yıpratıcı hislerle geçirdiği hastalık döneminin ardından acılarının boyut değiştirmesiyle tekrar eder ancak ağırlığından bir şey kaybetmez böylece Handan'ın hayatının trajik bir sonla bitmesine neden olur. Bu açıdan da Handan'ın yaşamı, bireysel arzular ve toplumsal beklentiler arasındaki çatışmanın çarpıcı bir örneğini sunar.

Genel Analiz

Handan adlı roman, bireysel ve toplumsal çatışmaların ustaca işlendiği bir eserdir. Roman, bir kadının kendi benliğini sorgulama ve hayatın anlamını arama süreci üzerine yoğunlaşır. Handan'ın öyküsü, Osmanlı toplumunda kadının yerini, eğitim olanaklarını ve özgürlük mücadelesini anlamak için önemli bir çerçeve sunar.

Romanın yazıldığı dönemde Osmanlı kadınlarının özgürleşme talepleri gündemdeydi ve Handan karakteri, bu taleplerin çelişkilerini ve bireysel düzeydeki çatışmalarını temsil eder.

Psikolojik Analiz

Handan'ın karakteri, çok katmanlı bir psikolojik portre sunar. O, idealist ve duygusal bir kadındır ancak hayatta yaptığı tercihler ve bu tercihlerin sonuçları onun psikolojik bir yıpranma sürecine girmesine neden olur. Handan'ın Hüseyin Cahit'i seçememesi, Nazım'ın tutumu ve toplumsal beklentilerle yaşamak zorunda kalması karakterin içsel çelişkilerini derinleştirir.

Ayrıca, Handan'ın çıkmazlarından biri kültürel ve manevi değerlerle Batılı düşünce tarzı arasındaki gerilimdir. Modern bir kadın olmaya çalışırken geleneksel rollerle sınırlandırılması onun ruhsal çatışmasını daha da yoğunlaştırır.

Genel Yorum

Handan, döneminin çok ilerisinde bir feminist bakış açısı sunması nedeniyle çoğu okuyucunun takdirini kazanır. Mektup formatı, karakterlerin duygu ve düşüncelerini derinlemesine aktarmak açısından etkili bulunur. Roman, bazı okuyucular için dramatik ve melankolik olsa da toplumsal eleştirileri ve psikolojik boyutları ile edebi bir başyapıt olarak görülmüştür.

Birçok okuyucu, Handan'ın hayata tutunma mücadelesinden ilham alırken aynı zamanda onun trajedisinden etkilenir. Roman, insanı kendi yaşam kararlarını sorgulamaya davet eden bir nitelik taşır ve bu özelliği ile okuyucusunu içine çeker.

Yazar: Halide Edib Adıvar

Sayfa Sayısı: 230

Yayın evi: Can Yayınları (Miras / 31. baskı)