Empati Nedir? Sempatiyle Karıştırılır Mı?

Sevdiklerinizin ve yakınlarınızın zaman zaman farklı davrandığını ve bu davranışlarını garip bulduğunuz oldu mu? Öte yandan, sokakta gördüğünüz insanların size göre normal olmayan davranışlarını gördüğünüzde rahatsız hissettiniz mi? Son olarak; bütün bunları düşünürken, insanların neden böyle davranıyor olabileceğini düşündünüz mü? Eğer düşünmeden yargıya vardıysanız, sizin empati konusunda bazı eksiklikleriniz olabilir. Empati, karşınızdaki kişinin yaşadığı olay ve durumlarda nasıl düşünebileceğini ve hissedebileceğini anlamaya çalışmanızdır. Karşınızdaki insanın bir anda duvarı yumruklaması, onun kavgacı biri olduğunu göstermeyebilir. Kötü bir haber almış ve o habere karşı verdiği tepki olabilir. Empati duygusu yüksek bir insan böyle bir durumda karşısındakini yargılamadan, açık fikirle dinleyerek ve anlamaya çalışarak o kişiyle arasındaki iletişimi güçlendirir, çatışmaları azaltabilir.

Bunu yapabilmeniz için öncelikle kendinizi tanımak ve doğru ifade etmeyi bilmeniz gerekiyor. Bireysel düşüncelerinizden emin olup karşı tarafa aktarabildikten sonra karşı tarafı daha iyi anlamaya ve empati yeteneğinizi geliştirmeye başlayabilirsiniz. Empati yeteneğinizi geliştirebilmek için karşınızdaki insanı eleştirmeden size uygun düşünceler olmasa bile anlayabilmeniz için yargılamadan dinleyebilmeniz gerekir. Bununla birlikte, iyi bir dinleyici olarak karşınızdakini kesmeden, konuşurken müdahale edip kendi düşüncelerinizi empoze etmeye çalışmadan, aktif ve sabırlı bir şekilde dinleyebilmeniz gerekiyor. Karşınızdaki kişiyi daha iyi anlayabilmek ve ilgilendiğinizi göstermek için sorular sorabilirsiniz ama bunların açık uçlu olmasına dikkat etmenizde fayda var. “Böyle mi yaptın?, Şunu mu yaptın?” gibi sorular yerine “Nasıl oldu? Bunu yaparken neler hissettin?” gibi 5N1K soruları bu konuda size yardımcı olabilir. Son olarak karşı tarafa, onu anladığınızı hissettirecek sözler veya davranışlar gösterebilirsiniz.

Empati duygusunu geliştirmeye çalışırken yapılan hatalardan biri olarak sempati duymak ile karıştırılması, dikkat edilmesi gereken noktalardan biridir. Bunun için sempatinin ne olduğunu da bilmemiz gerekiyor. Sempati, sıcakkanlılık olarak tanımlanan, ilgili kişiyi koruma isteğidir. Sebepleri haklı veya haksız olsun, onu savunmak, onun tarafını tutmaktır. Karşınızdaki ne hissederse sizin de onu hissetmenizdir. Bir siyasi partiye veya bir topluluğa üyesi olmadığı halde yüksek seviyede sevgi gösteren insanlara da sempatizan denmesi de bu yüzdendir.

Empatiyle sempati arasında karıştırılan noktalardan birisi, empatide karşıdaki kişinin yaşamı üzerinden durumu anlamaya çalışmak gerekirken, sempatide aynı durumdaki kişinin hissiyatları ve yargılarıyla benzer hissiyat ve yargıyla hareket ederiz. Empatiyle sempati arasındaki ilişki, anlamak ve hak vermek arasındaki fark gibidir, Empatide tasvip etmek önemli değildir ve çözüm odaklıdır. Sempatide onaylamak önemlidir ve bir çözüm amacı gütmez.

Empati, bir insana psikolojik olarak sarılmaktır.  -Lawrence J. Bookbinder

Psikolog Canberk Akkonak